Vir die meeste mense, is hul huis hul grootste bate. Wanneer jy dus jou huis, of enige ander onroerende eiendom, verkoop is dit tog net logies dat jy die oordrag gaan toeken aan die oordragprokureur/aktebesorger van jou keuse. Iemand wat jy vertrou met jou grootste bate en iemand wat die transaksie met spoed en met integriteit sal afhandel.
Hoewel die reg op aanstelling van ‘n aktebesorger tussen die koper en verkoper gewysig kan word, is dit normale praktyk dat die verkoper die reg het om die aktebesorger te nomineer, inteendeel word dit deur die gemenereg gestipuleer. In die saak van James VS Liquidators of Amsterdam Township Company 1903 TS653 het die hof beslis dat, ooreenkomstig die gemenereg, die verkoper daarop geregtig is om die aktebesorger te nomineer al dra die koper die koste van die registrasie proses.
Indien die eiendomsagent ‘n prokureur aanbeveel wat op die agentskap se “paneel” is of omdat die agent of agentskap “net met ‘n sekere prokureur werk” of omdat hy/sy “vinniger” is as ander prokureurs, moet u steeds nie van u reg afstand doen om die prokureur van u keuse aan te stel nie. Indien ‘n dispuut tydens die proses of daarna tussen u en die agent ontstaan, kan aanvaar word dat die agent se voorkeurprokureur huiwerig mag wees om u regte met die nodige dringendheid te beskerm of te bevorder. Die aanstelling van ‘n aktebesorger deur die koper of eiendomsagent kan moontlik ‘n botsing van belange daarstel en alhoewel die aktebesorger teenoor die verkoper asook die koper regverdig en eties moet optree is hy verplig om in die geval van ‘n onoplosbare dispuut, die koper in te lig dat sy primêre plig teenoor die verkoper is en om die koper te adviseer om onafhanklike regsadvies in te win.
‘n Eiendomsagent word uitdruklik verbied om u te oorreed of te beïnvloed om ‘n bepaalde prokureur van sy/haar keuse te gebruik en met goeie rede. Die gedragskode van toepassing op Eiendomspraktisyns (“PPRA”) verbied hierdie tipe optrede. Slegs indien ‘n verkoper ‘n eiendomsagent uitdruklik versoek om ‘n prokureur aan te beveel, sal die eiendomsagent verplig wees om ‘n minimum van 2 prokureurs voor te stel waaruit die verkoper kan kies.
In terme van die sogenaamde 72-uur klousule kan ‘n koper se aanbod wat aanvaar is, onderworpe aan ‘n opskortende voorwaarde dat die koper verbandgoedkeuring kry of sy/haar eiendom verkoop binne ‘n sekere tydperk, vervang word met ‘n tweede en beter aanbod indien die aanvanklike aanbod daarvoor voorsiening sou maak. Dit beklemtoon net weereens hoe belangrik dit is om u eie prokureur aan te stel om die aanbod te hersien en om seker te maak dat dit die nodige klousules bevat wat sal toelaat dat bemarking voortgesit kan word tot tyd en wyl die koper verband goedkeuring ontvang het of sy/haar huis verkoop het.
Dring daarop aan dat jy as verkoper jou eie prokureur gaan gebruik aangesien jy as eienaar van die eiendom die meeste risiko dra en die meeste het om te verloor indien enigiets met die transaksie sou skeef loop. Die feit dat die koper die oordragprokureur se fooie as deel van die oordragskostes betaal, moet nie ‘n faktor te wees nie en enige afslag wat die koper sou voorhou as rede waarom sy of haar prokureur gebruik moet word, hou ook geen voordeel vir die verkoper in nie.
Moet dus nie toelaat dat enigiemand, nie die eiendomsagent of die koper, jou reg as verkoper wegneem om jou oordragprokureur aan te stel om die transaksie namens jou te behartig en te registreer nie!